Sa vetrenjačama

Sa vetrenjačama", Ilustracije, crteži i karikature (1969-2010)

Retrospektivna izložba povodom 40 godina stvaralaštva DŽOJA RATKOVIĆ GAVELA

09 - 30. jun 2011.

Izložbu otvaraju:
akademik Matija Bećković i Peter Bokskanl, bivši direktor Wiener Journal i predsednik „Preskluba Konkordija“ iz Beča.
Muzički program:
Felix Mendelssohn: „Herbstlied“
Isidor Bajić: „Sve dok je tvoga blagog oka…“
Vučković Tijana – sopran; Joksimović Ana – sopran; Dujaković Danica – klavir

Kustos izložbe: Slobodan Jovanović, kustos, Odsek za savremenu primenjenu umetnost

Četiri decenije rada ilustratorke, crtača, karikaturiste i slikarke Džoje Ratković-Gavele povod je da se po drugi put organizuje njena samostalna izložba u Muzeju primenjene umetnosti. Retrospektivna izložba Sa vetrenjačama predstavlja više od tri stotine radova iz opusa umetnice koja spada u sam vrh srpske ilustracije druge polovine dvadesetog veka. Na predstavljenim radovima možemo videti neosporan kvalitet crteža Džoje Ratković-Gavele, ali i raznolikost obrade pojedinih tema koje su bile inspiracija umetnice od 1969. godine do danas.
Džoja Ratković-Gavela rođena je u Mostaru 1940. godine. Za vreme studija na Akademiji primenjenih umetnosti u Beogradu počela je da radi za jugoslovenske izdavačke i novinske kuće. Tokom sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka ona je izgradila prepoznatljiv stil ilustrovanja u kojem dominira rafinovan crtež. Početkom devedesetih godina otišla je u Beč, gde je radila za austrijske, nemačke i švajcarske izdavačke i novinske kuće. Ovaj period njenog stvaralaštva prvi put se prikazuje beogradskoj publici. Dok je 1972. na izložbi u Muzeju primenjene umetnosti predstavljen presek radova sa početka karijere mlade ilustratorke, na izložbi 2011. godine Džoja Ratković-Gavela prikazuje zaokružen opus koji je nastao tokom rada u dva različita evropska podneblja.
Naziv izložbe Sa vetrenjačama opisuje idejnu povezanost autorke sa problemima i dilemama bliskim Don Kihotu, Sizifu, Hofmanu ili Kafkinim likovima. Kako kaže u katalogu Slobodan Jovanović, kustos izložbe: „Kompaktnost karikatura i ilustracija manjeg formata stavlja Džojin crtež u prvi plan, čime se dodatno naglašavaju neočekivane situacije u kojima se nalaze akteri njenih radova. Oni komuniciraju sa drugim likovima nadrealnim spojem likovnih elemenata: vetar, jezik, uho, vetrenjače, pero, samo su neki od brojnih motiva koje Džoja Ratković-Gavela koristi da iskaže nemir koji pokreće nju i njene likove. Iz ovakvog odnosa likova postaje vidljiv Džojin umetnički credo. Njen potez je protkan karakterističnim humorom koji nastaje neobičnim odnosima u kojima se nalaze akteri. Ironija i satira se mešaju u viđenju društva koje „ne vidi sebe“. Krajnji produkt ovakvog postupka je beskompromisan stav da je doslednost osnovna karakteristika umetničkog angažmana. Zato će umetnost Džoje Ratković-Gavele ostati visoko cenjena u istoriji naše, ali i austrijske istorije crteža, karikature i ilustracije“

RADNA BIOGRAFIJA DŽOJE RATKOVIĆ-GAVELE

Rođena je 1941. godine u Mostaru. Studirala na Akademiji primenjenih umetnosti u Beogradu. Član ULUPUDS-a od 1967. godine. Od 1976. do 1991. ilustrator u RTV Beograd. Od 1991. do 2007. radi na relaciji Beograd–Beč. Živi i radi u Beogradu. Predstavila radove na preko 40 samostalnih izložbi i preko 350 grupnih izložbi. Objavljivala radove u novinama: Mladost, Student, Književne novine, Književna reč, Jež, Oko (Zagreb), Pavliha (Ljubljana), Oslobođenje (Sarajevo), Dnevnik i Muzička redakcija TV Beograd, NIN, Politika, Wiener Journal, Wiener Zeitung, Furče, Standard, Sonntagesblatt, Beauty, Industrie Magazine, Image,Wirsčafismagasin, Neue Zürčer Zeitung, Die Presse itd. Ilustrovala oko 40 objavljenih knjiga za izdavačke kuće “Vuk Karadžić“, “Prosveta“, BIGZ, “Matica srpska“, “Narodna knjiga“, “Srpska književna zadruga“.

Ilustracija za naslovnu stranu knjige Pavla Jankovića-Šoleta Oblak u jastuku, NIRO \'\'Dečije novine\'\' Gornji Milanovac

Beograd, 1983, tuš-pero i tempera, 22 x 19,5 cm

Ilustracija Našao sam, za knjigu Ljubiše Đokića Kolariću Paniću, ''Vuk Karadžić''

Beograd, 1983, tuš-pero i tempera, 26 x 38 cm

Ilustracija za knjigu Božidara Timotijevića Kljucala kljuca, štucala štuca

Beograd, 1984, 60 x 30 cm, vlasništvo Božidara Timotijevića

Ilustracija za knjigu Ljubiše Đokića Mali život na četiri šape, \'\'Vuk Karadžić\'

Beograd, 1987, tuš-pero, 27 x 38 cm

Ilustracija za Kalendar za 1996. godinu AUVA

Beč, 1995, print, vlasništvo AUVA

Ilustracija za dnevni list Wiener Zeitung\'\'

Beč, 1996, tuš-pero, 28,5 x 19 cm

Ilustracija za dnevni list \'\'Neue Zűrčer Zeitung\'\'

Cirih, 1997, tuš-pero, 28 x 38 cm

Ilustracija za pesmu Rand-voll, knjiga Tomasa V. Hercoga Die Stimme der Sehnsučt, \'\'Müllerverlag\'\'

Cirih, 1999, tuš-pero, 28,5 x 19 cm

Ilustracija Ptica za mesečni list \'Wiener Journal\'\'

Beč, 2001, tuš-pero, 18 x 18 cm

VAŽNIJE SAMOSTALNE IZLOŽBE:

1968. Galerija Ateljea 212, Beograd
1969. Galerija Doma omladine Beograda
1970. Izložba ilustracija za kataloge BITEF-a, Galerija Ateljea 212, Beograd
1972. Na raskršću, Salon Muzeja primenjene umetnosti, Beograd
1974. Izložba crteža, Umjetnička galerija, Sarajevo – ekspozitura Mostar, BiH
1977. Galerija kulturnog centra, Beograd
1979. Senke, Galerija “Šaler“, Štutgart (Schaller Galerie, Stuttgart)
1984. Crteži za dečije knjige, Galerija “Grafički kolektiv“, Beograd
1987. Izložba crteža i ilustracija, Galerija “Školske knjige“, Zagreb
1991. Izložba crteža, Palata Auersperg (Auersperg), Beč
1992. Izložba karikatura, Pres Konkordija klub (Press Concordia Club), Beč
1993. Galerija Strudelhof, Beč
1995. Muzika u crtežu i slici, Mramorna sala Državne opere, Beč
1996. Izložba crteža, Galerija Alfa, sa Dušanom Gavelom, Beč
1997. Galerija Kulturnog centra Feldkirhena
1999. Izložba akvarela, Galerija Art&Dec, Beč
2002. Izložba akvarela i crteža, Palata Hofburg, u okviru evropskog kongresa “Rak pluća“, sa Dušanom Gavelom, Beč
2003. Beleške iz Toskane, Grčke i Austrije, izložba akvarela, Studio Galerija Wolf, Beč
2003. Izložba karikatura i crteža, Pres Konkordija klub, (Press Concordia Club), Beč
2004. Izložba crteža, Galerija “Haos“, Beograd
2007. Izložba slika Balet, sa Jelenom Gavelom, u okviru Dana svetske igre, Narodno pozorište, Beograd
2010. Od skice do slike, Galerija ““New moment“’, Beograd

VAŽNIJE GRUPNE IZLOŽBE:

1966. Jugoslovensko slikarstvo, Galerija Ranelagh, Pariz
1967. Bijenale humorističkog crteža, Tolentino, Italija
1968–1970. Salon internacionalne karikature, Montreal
1968–1972. Internacionalni festival humora, Bordigera, Italija
1970. Kerenpuh ’70, Zagreb
1971. Karikatura Skoplje 1971, Skoplje
1974. Izložba Jugoslovenske primenjene umetnosti, Diseldorf
1970–1991. Majski salon, Oktobarski salon, “Zlatno pero“, Beograd
1977. Cartoons ’77, Berlin
1978. Bijenale crteža, Rijeka
1979. Narodni muzej, Beograd
1982. GEDOK, Berlin
1983. Bijenale ilustracije, Bratislava
1983. Centar “Žorž Pompidu“ (“George Pompidou“), Pariz
1983–1984. Ilustracije pesama Jovana Jovanovića Zmaja od prvih izdanja do danas, Muzej primenjenih umetnosti, Beograd; Novi Sad, Čačak, Šabac, Niš, Pirot
1984–1991. Izložbe karikaturista Ježa, Zlatni osmeh, Beograd
2003–2010. Zlatni osmeh, Zlatno pero, Beograd
2009. Vinča, Galerija Kulturnog centra, Novi Beograd
2010. Izložba Zlatiborske kolonije 2008, Galerija RTS, Beograd
2010. Nikoa Tesla u karikaturi, Muzej Nikole Tesle, Beograd
2010. Međunarodna izložba Pronalazaštvo, Mala galerija SANU, Beograd
2010. Izložba portreta, Dom kulture Palilula, Beograd
2011. Izložba Grčke kolonije Perdika, Galerija “Helena“, Beograd
2011. Bijenale akvarela, Galerija Studentskog kulturnog centra, Novi Beograd

NAGRADE:

1970. “Pavliha“, Budva
1971. “Zlatno pero“, “Večernje novosti“, Beograd
1972. “Zlatno pero“, “Prosveta“, Beograd
1972. Otkupna nagrada Muzeja primenjenih umetnosti, Beograd
1974. Nagrada lista “Mladost“, Beograd
1975. Otkupna nagrada Republičke zajednice za kulturu SR Srbije za izložbu “Zlatno pero ’75“, Beograd
1976. Zlatna plaketa ULUPUDS-a na “Zlatnom peru ’76“, Beograd
1983. Nagrada “Ivo Petković“ na “Zlatnom peru“, Beograd
1985. Prva nagrada “Zlatno pero Beograda“
1986. Prva nagrada, Bijenale ilustracije, Sarajevo
1988. Druga nagrada, Bijenale ilustracije, Sarajevo
2000. Druga nagrada za karikaturu na Evropskom bijenalu karikature, Feldkirhen
2002. Druga nagrada za karikaturu na Evropskom bijenalu karikature, Feldkirhen
2009. Nagrada za zvanje istaknutog umetnika ULUPUDS-a
2009. Nagrada za životno delo ULUPUDS-a
2010. Druga nagrada na izložbi na temu “Tesla“, Beograd
2010. Prva nagrada za portret, Dom kulture Palilula, Beograd
2011. Nagrada na Bijenalu akvarela, Studentski kulturni centar Novi Beograd