JELENA NIKOLIĆ
College of Textile Design, Technology and Management, Belgrade, Serbia
jnikolic82@gmail.com
KORESPONDENCIJA OSLIKANE, SAČUVANE I METAFORIČNE ODEĆE NA PRIMERU KNEZA LAZARA I VLAŠKOG VOJVODE NJAGOJA BASARABE
CORRESPONDENCE BETWEEN PAINTED, PRESERVED AND METAPHORICAL CLOTHES ON THE EXAMPLE OF PRINCE LAZAR AND WALLACHIAN PRINCE NEAGOE BASARAB
Journal 16/2020 (Museum of Applied Art), pages 9-18
Article category: original scientific paper
UDC:
75.052(497.11)˝13/15˝
391(497.11)˝13/15˝
Abstract (original language):
Ovaj članak biće posvećen analizi vizuelnog predstavljanja reprezentacije srpskog kneza Lazara Hrebeljanovića (1371–1389) i vlaškog vojvode NJagoja Basarabe (1512–1521) u njihovim zadužbinama, tj. na njihovim ktitorskim portretima u Crkvi Vaznesenja Hristovog manastira Ravanice i Crkvi Uspenja Bogorodice manastira Kurtea de Arđeš. Pored njih, biće pomenuti i drugi likovi koji sa njima predstavljaju vizuelno retoričku celinu, a akcenat će biti stavljen na njihovu oslikanu odeždu kao sastavni deo portreta i ujedno marker njihovog identiteta, koristeći nove pristupe sagledavanja tekstila i njegovih simboličnih značenja, koji pokazuju uticaj tekstilnih umetnosti, tehnika i važnost primenjivosti tekstilnih metafora u postupku lične i kolektivne reprezentacije. Pritom će posebno biti razmotreni ornamentalni motivi, njihovo značenje, kao i amblematika, i komparativno će biti stavljeni u odnos sa motivima na sačuvanoj odeždi. Razmotrićemo i duhovnu metaforičnu odeću saglasno Poslanici Kološanima Svetog apostola Pavla (Kol 3, 10–14) i drugim biblijskim stihovima. Studije vizuelne kulture i poznavanje „verbalne slike” doprineće razumevanju slike i postupka približavanja nevidljivog sveta ideja i idealnih uzora putem onoga što je jasno i vidljivo prikazano. U našem slučaju taj nevidljivi svet ideja je zapravo metaforična odeća čija je krajnja instanca biti odeven u besmrtnost, ostvariti brak duše čovečje s Hristom i doseći identitet spasenja. Napred navedeno otvara mogućnost da se pokrene pitanje korespondencije vizuelne oslikane odežde, sačuvane i duhovne – metaforične odeće, što je i krajnji cilj ovoga članka,iz čega proističe i zaključak.
Key words: (original language)
vizuelno, identitet, korespondencija, metaforična odeća, reprezentacija
Summary:
This paper is a contribution to the consideration of the role of rulers' clothes (textiles and textile metaphors) in the processes of cross-cultural transfer on the example of the Serbian prince Lazar Hrebeljanović (1371–1389) and the Wallachian prince Neagoe Basarab (1512–1521).
The transfer occurs within the cultural dynamics of religions and visual culture in the territory of the medieval Serbia and the principality of Wallachia, as parts of the extended Mediterranean world, in the first half of the 16th century. The interaction between the three dominant religions – Christianity, Islam and Judaism, during the ambitious Ottoman conquest and the great waves of migration are what constructs the visual identity of this region. Therefore, this paper is a contribution to the understanding of the social changes that can be perceived in the circulation of textiles (clothes), or rather in the correspondence between painted, preserved and metaphorical clothes.
You can download PDF of the article 
(466 KB)